Standardy Ochrony Małoletnich

Standardy Ochrony Małoletnich w Szczecińskim Centrum Świadczeń (zwanym dalej „Jednostką”)

 

 

Działając na podstawie art. 22b ustawy z 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom

przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich (tj. Dz. U. z 2024 r. poz. 560) oraz art. 7 pkt. 6 ustawy z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023 r. poz. 1606) Dyrektor Szczecińskiego Centrum Świadczeń  z dniem 01.08.2024 r. wprowadza do stosowania „Standardy Ochrony Małoletnich” (zwane dalej „Standardami”), których podstawowym celem jest zapewnienie bezpieczeństwa małoletnim, dbałość o ich dobro, uwzględnianie ich potrzeb i podejmowanie działań w ich jak najlepszym interesie.

 

Standard 1 – Jednostka przyjęła i wdrożyła do realizacji Standardy Ochrony Małoletnich, które określają:

1) Zasady bezpiecznej rekrutacji personelu;

2) Procedury reagowania na krzywdzenie;

3) Procedury i osoby odpowiedzialne za przyjęcie zgłoszenia, dokumentowanie i dalsze działania pomocowe;

4) Zasady ustalania planu wsparcia małoletniego po ujawnieniu krzywdzenia;

5) Zasady bezpiecznych relacji personel – małoletni, w tym zachowania niedozwolone;

6) Zasady bezpiecznych relacji małoletni – małoletni, w tym zachowania niedozwolone;

7) Procedury ochrony dzieci przed treściami szkodliwymi i zagrożeniami w Internecie, w tym ochrony wizerunku i danych osobowych;

8) Zasady upowszechniania i ewaluacji Standardów.

 

Standard 2 – Jednostka stosuje zasady bezpiecznej rekrutacji personelu, regularnie szkoli personel ze Standardów.

 

Standard 3 – Jednostka wdrożyła i stosuje procedury interwencyjne, które znane są 

i udostępnione całemu personelowi. Każdy pracownik wie, komu należy zgłosić informację o krzywdzeniu małoletniego i kto jest odpowiedzialny za działania interwencyjne. Każdemu pracownikowi jednostki udostępnione są dane kontaktowe do lokalnych instytucji odpowiedzialnych za przeciwdziałanie i interwencję w przypadku krzywdzenia małoletnich.

 

Standard 4 – Jednostka co najmniej raz na 2 lata monitoruje i w razie konieczności ewaluuje zapisy Standardów, konsultując się z pracownikami, dziećmi i rodzicami, opiekunami prawnymi oraz je aktualizuje.

 

Rozdział 1 - Postanowienia ogólne

1. Celem Standardów Ochrony Małoletnich jest:

    1) zwrócenie uwagi pracowników jednostki, rodziców (opiekunów prawnych) 

        i podmiotów współpracujących na konieczność podejmowania wzmożonych działań na rzecz ochrony małoletnich uczniów przed krzywdzeniem;

    2) określenie zakresu obowiązków pracowników jednostki działaniach podejmowanych na rzecz ochrony dzieci przed krzywdzeniem;

    3) wypracowanie adekwatnej procedury do wykorzystania podczas interwencji 

        w przypadku podejrzenia krzywdzenia małoletnich;

    4) wprowadzenie wzmożonej działalności profilaktyczno - wychowawczej w zakresie zapewnienia ochrony młodzieży przed przemocą.

2. Pracownik jednostki w ramach wykonywanych obowiązków zwraca uwagę na czynniki ryzyka krzywdzenia dziecka, monitoruje sytuację i dobrostan dziecka oraz stosuje zasady określone w Standardach.

3. Niedopuszczalne jest stosowanie przez personel wobec dziecka jakiejkolwiek formy przemocy.

4. Ze Standardami zapoznawany jest cały personel szkoły, a także dzieci i ich rodzice (opiekunowie prawni), zgodnie z procedurami określonymi w treści Standardów. Dyrektor jednostki wyznacza panią Karolinę Lipińską – kierownika Centrum Inicjatyw Rodzinnych jako osobę odpowiedzialną za monitorowanie realizacji Standardów, reagowanie na sygnały ich naruszenia, ewaluowanie i modyfikowanie zapisów Standardów i prowadzenie rejestru interwencji i zgłoszeń.

5. Za monitoring bezpieczeństwa urządzeń teleinformatycznych z dostępem do Internetu, odpowiada dyrektor jednostki.

 

Ilekroć w Standardach Ochrony Małoletnich jest mowa o:

1) Standardach -  należy przez to rozumieć Standardy Ochrony Małoletnich w Szczecińskim Centrum Świadczeń  ul. Kadłubka 12 71-521 Szczecin;

2) Jednostkę - Szczecińskie Centrum Świadczeń  ul. Kadłubka 12 71-521 Szczecin;

3) dyrektorze jednostki - należy przez to rozumieć dyrektora Szczecińskiego Centrum Świadczeń;

4) małoletnim (zwany dalej również „dzieckiem”) - należy przez to rozumieć osobę, która nie ukończyła 18 lat i nie zawarła związku małżeńskiego;

5) pracownik – należy przez to rozumieć osobę zatrudnioną w jednostce, wolontariuszy oraz osoby, z którymi zostały zawarte umowy cywilnoprawne;

6) nauczyciel – należy przez to rozumieć nauczyciela, któremu opiece powierzono bezpośrednią opiekę ucznia;

7) rodzicach – należy przez to rozumieć rodziców, a także prawnych opiekunów ucznia oraz osoby (podmioty) sprawujące pieczę zastępczą nad uczniem szkoły;

8) uczniach – należy przez to rozumieć uczniów szkoły;

9) krzywdzeniu – należy przez to rozumieć każde zamierzone lub niezamierzone działanie, lub zaniechanie działania jednostki, instytucji, lub społeczeństwa jako całości i każdy rezultat takiego działania, lub bezczynności, które naruszają równe prawa i swobody ucznia i/lub zakłócają ich optymalny rozwój.

 

Wyróżnia się następujące formy krzywdzenia:

• przemoc fizyczna – przemoc, w wyniku której małoletni doznaje faktycznej fizycznej krzywdy lub jest nią potencjalnie zagrożony. Krzywda ta następuje w wyniku działania bądź zaniechania działania ze strony rodzica lub innej osoby odpowiedzialnej za małoletniego, lub ze strony osoby, której małoletni ufa, bądź która ma nad nim władzę. Przemoc fizyczna wobec małoletniego może być czynnością powtarzalną lub jednorazową;

• przemoc psychiczna – to przewlekła, nie fizyczna, szkodliwa interakcja pomiędzy małoletnim a opiekunem, obejmująca zarówno działania jak i zaniechania. 

Zaliczamy do niej m.in.: niedostępność emocjonalną, zaniedbywanie emocjonalne, relację 

z małoletnim opartą na wrogości, obwinianiu, oczernianiu, odrzucaniu, nieodpowiednie rozwojowo lub niekonsekwentne interakcje z małoletnim, niedostrzeganie lub nieuznawanie indywidualności małoletniego i granic psychicznych pomiędzy rodzicem a małoletnim;

• wykorzystywanie seksualne – włączanie małoletniego w aktywność seksualną, której nie jest on w stanie w pełni zrozumieć i udzielić na nią świadomej zgody i/lub na którą nie jest dojrzałe rozwojowo i nie może zgodzić się w ważny prawnie sposób i/lub która jest niezgodna z normami

prawnymi lub obyczajowymi danego społeczeństwa. Z wykorzystaniem seksualnym mamy do czynienia, gdy taka aktywność wystąpi między małoletnim a dorosłym lub małoletnim 

a innym małoletnim, jeśli te osoby ze względu na wiek bądź stopień rozwoju pozostają 

w relacji opieki, zależności, władzy;

• zaniedbywanie małoletniego – chroniczne lub incydentalne niezaspokajanie jego podstawowych potrzeb fizycznych i psychicznych i/lub nierespektowanie jego podstawowych praw, powodujące zaburzenia jego zdrowia i/lub trudności w rozwoju. Do zaniedbywania dochodzi w relacji małoletniego z osobą, która jest zobowiązana do opieki, wychowania, troski i ochrony dziecka.

 

 

Rozdział 2 - Sposób dokumentowania wypełniania obowiązku kontroli pracowników przed dopuszczeniem do pracy z małoletnimi w zakresie spełniania przez nich warunków niekaralności za przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności

 

1. Jednostka dba, aby osoby w niej zatrudnione - w tym również osoby pracujące na podstawie umowy zlecenia oraz wolontariusze, posiadały odpowiednie kwalifikacje do pracy z dziećmi oraz nie stanowiły dla nich zagrożenia.

2. Przed dopuszczeniem do wykonywania czynności z małoletnimi wymagane jest zaświadczenie o niekaralności z Krajowego Rejestru Karnego, Rejestru Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym, Rejestru osób, w stosunku do których Państwowa Komisja ds. wyjaśniania przypadków czynności skierowanych przeciwko wolności seksualnej 

i obyczajności wobec małoletniego poniżej 15 lat, wydała postanowienie o wpisie 

w Rejestrze. Figurowanie w Rejestrach wyklucza możliwość podjęcia współpracy lub zatrudnienia w jednostce.

3. Jeżeli osoba posiada obywatelstwo inne niż polskie przedkłada pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywego oświadczenia:

    1) informację z rejestru karnego państwa obywatelstwa uzyskiwaną do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej z kontaktami z dziećmi, bądź informację z rejestru karnego, jeżeli prawo tego państwa nie przewiduje wydawania informacji dla ww. celów;

    2) lub oświadczenie o państwie/ach zamieszkiwania w ciągu ostatnich 20 lat, innych niż RP i państwo obywatelstwa, bądź o informację z rejestrów karnych tych państw uzyskiwaną do celów działalności zawodowej lub wolontariackiej związanej 

        z kontaktami z dziećmi.

4. Dopuszcza się przedłożenie przez kandydata pod rygorem odpowiedzialności karnej

oświadczenia, że prawo danego państwa nie przewiduje wydawania informacji 

o niekaralności/lub nie prowadzi rejestru karnego oraz oświadczenia, że nie był(-a) w tym państwie prawomocnie skazany(-a).

 

 

Rozdział 3 - Zasady zapewniające bezpieczne relacje między małoletnimi, a personelem, a w szczególności zachowania niedozwolone wobec małoletnich

 

1. Podstawową zasadą relacji między małoletnimi, a pracownikami jednostki jest działanie dla dobra dziecka z poszanowaniem jego godności, z uwzględnieniem jego emocji i potrzeb oraz w jego najlepszym interesie, w szczególności:

    1) utrzymywanie profesjonalnej relacji z dziećmi i reagowanie względem nich w sposób niezagrażający, adekwatny do sytuacji i sprawiedliwy wobec innych uczniów;

    2) zachowanie cierpliwości i szacunku w komunikacji z uczniami, podkreślające zrozumienie dla uczuć przeżywanych przez nich, nie wymuszające zwierzeń na siłę 

        i okazujące zainteresowanie, wsparcie i gotowość do rozmowy;

    3) nie zostawianie dziecku nieograniczonej wolności, wyznaczanie jasnych granic postępowaniu i oczekiwań, egzekwując konsekwencje za ich nieprzestrzeganie, ucząc tym samym, że odpowiedzialność jest po stronie dziecka, a konsekwencje wynikają z jego działania;

    4) reagowanie w sposób adekwatny do sytuacji i możliwości psychofizycznych ucznia, 

        w tym do- stosowanie poziomu komunikacji do ucznia ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym niepełnosprawnego;

    5) uwzględnianie potrzeb dziecka oraz dostosowanie wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb rozwojowych i możliwości psychofizycznych uczniów, w tym dostosowanie metod i form pracy dla ucznia ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, ucznia  niepełnosprawnego i ucznia zdolnego;

    6) równe traktowanie dziecka bez względu na płeć, orientację seksualną, niepełnosprawność, status społeczny, kulturowy, religijny i światopogląd;

    7) fizyczny kontakt z uczniem możliwy tylko jako odpowiedź na realne potrzeby dziecka w  danym momencie, z uwzględnieniem jego wieku, płci, kontekstu kulturowego 

        i sytuacyjnego. Na kontakt fizyczny (np. przytulenie) dziecko zawsze musi wyrazić zgodę;

    8) ustalanie reguł i zasad pracy w grupie, jasne określanie wymagań i oczekiwań wobec dziecka, stanowcze reagowanie na zachowania niepożądane;

  9) udział personelu w doskonaleniu zawodowym w zakresie przeciwdziałania przemocy wobec małoletnich, komunikacji interpersonalnej, diagnozy czynników ryzyka, świadczących o możliwości stosowania przemocy wobec małoletniego;

10) panowanie pracownika nad własnymi emocjami;

 

2. W relacji pracownika z małoletnimi niedopuszczalne jest w szczególności:

    1) stosowanie przemocy w jakiejkolwiek formie, w tym stosowanie kar fizycznych, wykorzystywanie relacji władzy lub przewagi fizycznej (zastraszanie, przymuszanie, groźby);

    2) zawstydzanie, upokarzanie, lekceważenie i obrażanie uczniów;

    3) podnoszenie głosu, krzyczenie na uczniów, wywoływanie u nich lęku;

    4) ujawnianie informacji wrażliwych (wizerunek, informacja o sytuacji rodzinnej, medycznej, prawnej itp.) dotyczących dziecka wobec osób nieuprawnionych, w tym wobec innych uczniów;

    5) zachowywanie się w obecności uczniów w sposób niestosowny, np. poprzez używanie słów wulgarnych, czynienie obraźliwych uwag oraz nawiązywanie 

        w wypowiedziach do atrakcyjności seksualnej;

    6) nawiązywanie z dzieckiem jakichkolwiek relacji romantycznych lub seksualnych, ani składanie mu propozycji o nieodpowiednim charakterze, kierowanie do niego seksualnych komentarzy, żartów, gestów oraz udostępnianie uczniom treści erotycznych i pornograficznych, bez względu na ich formę;

    7) faworyzowanie dzieci;

    8) utrwalanie wizerunku dziecka (filmowanie, nagrywanie głosu, fotografowanie) dla potrzeb prywatnych pracownika;

    9) proponowanie dzieciom alkoholu, wyrobów tytoniowych ani nielegalnych substancji psychoaktywnych, spożywanie ich wspólnie z uczniami lub w ich obecności;

    10) zapraszanie dzieci o swojego miejsca zamieszkania.

 

 

Rozdział 4 - Zasady i procedury podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego

1. Standardem w jednostce jest przeszkolenie wszystkich pracowników w obszarze prawnego i społecznego obowiązku zawiadamiania instytucji o możliwości popełnienia przestępstwa na szkodę małoletnich.

2. Jednostka:

    1) opracowała procedury interwencji w przypadku ujawnienia działania na szkodę małoletniego;

    2) powadzi Karty dokumentowania przebiegu zdarzenia i Karty zdarzeń zagrażających dobru małoletniego;

    3) organizuje działania profilaktyczne w zakresie zapobiegania przemocy, we współpracy z instytucjami;

    4) udostępnia dane teleadresowe lokalnych placówek pomocowych, zajmujących się ochroną dzieci oraz zapewniających pomoc w sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia i współpraca z tymi instytucjami.

 

Rozdział 5 - Procedury i osoby odpowiedzialne za składanie zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego, zawiadamianie sądu opiekuńczego oraz za wszczynanie procedury „Niebieskie Karty”

1. Dyrektor jednostki jest osobą odpowiedzialną za składanie zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę dziecka oraz zawiadamiania sądu opiekuńczego.

2. W przypadku informacji, że dziecko może być krzywdzone, osoba ujawniająca sporządza notatkę służbową z uzyskanej informacji oraz poczynionych ustaleń postępując dalej zgodnie z procedurami opisanymi w Rozdziale 4.

3. Osobą odpowiedzialną za wszczynanie procedury „Niebieskie Karty” jest dyrektor jednostki.

4. W przypadku ujawnienia zaniedbania przez rodziców, ich niewydolności wychowawczej zawiadamia się sąd rodzinny.

5. W przypadku zagrożenia zdrowia lub życia dziecka albo osoby mu najbliższej, osoba ujawniająca zdarzenie bezzwłocznie dzwoni na numer alarmowy 112.

 

Rozdział 6 - Wymogi dotyczące bezpiecznych relacji między małoletnimi, 

a w szczególności zachowania niedozwolone

1. Podstawową zasadą relacji między małoletnimi i między pełnoletnimi jest działanie 

z szacunkiem, uwzględniające godność i potrzeby małoletnich.

2. Niedozwolone jest w szczególności:

    1) stosowanie przemocy wobec jakiegokolwiek dziecka, w jakiejkolwiek formie;

    2) używanie wulgarnego, obraźliwego języka;

    3) upokarzanie, obrażanie, znieważanie innych dzieci;

    4) zachowanie w sposób niestosowny, tj. używanie wulgarnych słów, gestów, żartów,

    5) kierowanie obraźliwych uwag, w tym o zabarwieniu seksualnym;

    6) stosowanie zastraszania i gróźb;

    7) utrwalanie wizerunku innych uczniów poprzez nagrywanie (również fonii) 

        i fotografowanie bez uzyskania zgody i w sytuacjach intymnych, mogących zawstydzić;

    8) udostępnianie między małoletnimi substancji psychoaktywnych i używanie ich 

        w swoim otoczeniu.

 

Rozdział 8 - Procedury ochrony uczniów przed treściami szkodliwymi w Internecie oraz utrwalonymi w innej formie

 

I. Niebezpieczne treści (materiały pornograficzne, promujące nienawiść, rasizm, ksenofobię, przemoc, zachowania autodestrukcyjne)

1. Treści nielegalne lub niezgodne z regulaminem danej strony zgłaszane są dyrektorowi, który ustala okoliczności zdarzenia i sporządza Kartę przebiegu interwencji, a następnie powiadamia odpowiednio rodziców dzieci, organy ścigania, udziela wsparcia psychologicznego.

2. Obligatoryjnie organy ścigania lub sąd rodzinny powiadamia się w przypadku naruszenia zakazu rozpowszechniania materiałów pornograficznych z udziałem małoletniego oraz treści

propagujących publicznie faszystowski lub inny totalitarny ustrój państwa lub nawołujących do nienawiści na tle różnic narodowościowych, etnicznych, rasowych, wyznaniowych.

 

II. Ochrona wizerunku

Przed spotkaniami z dziećmi pozyskiwane są pisemne zgody rodziców/prawnych opiekunów uczniów na przetwarzanie i wykorzystywanie wizerunku i zapisu fonicznego, w tym rejestrowanie, zamieszczanie i rozpowszechnianie (publikację) uczniów na potrzeby dokumentacji fotograficznej i fonicznej działań podejmowanych przez jednostkę. W miarę możliwości fotografowane są grupy uczniów, a nie pojedyncze osoby.

 

III. Naruszenie prywatności

Informację o zagrożeniu naruszenia prywatności przekazuje się dyrektorowi jednostki, który podejmuje działania w celu zabezpieczenia danych i ograniczenia dalszego dostępu do informacji niejawnych oraz ustala, przy współpracy z inspektorem ochrony danych osobowych okoliczności zdarzenia. Osoby dotknięte zdarzeniem powiadamia się, by podjęły indywidualne środki zaradcze.

 

Rozdział 9 - Zasady ustalania planu wsparcia małoletniego po ujawnieniu krzywdzenia

1. Celem planu wsparcia jest przede wszystkim zainicjowanie działań interwencyjnych w celu powstrzymania krzywdzenia małoletniego i zapewnienie mu pomocy.

2. W ustalaniu planu wsparcia uczestniczy dziecko, jego rodzice, bądź opiekunowie prawni,

wychowawca ucznia i pedagog/psycholog. Działania koordynuje i monitoruje dyrektor jednostki.

3. Plan wsparcia uwzględnia:

    1) zapewnienie dziecku bezpieczeństwa, w tym zgłoszenie podejrzenia popełnienia przestępstwa do organów ścigania,

    2) pomoc prawną, psychologiczną, socjalną i medyczną, uwzględniając współpracę interdyscyplinarną w tym zakresie.

 

Rozdział 10 – Zasady i sposób udostępniania personelowi, małoletnim i ich opiekunom polityki do zaznajomienia i stosowania oraz zasady aktualizacji i przeglądu Standardów

1.Tekst procedury Standardów udostępnia się pracownikom jednostki.

2.Dzieci i ich rodzice (opiekunowie prawni) oraz wolontariusze zapoznawani są ze Standardami podczas jednych z pierwszych zajęć i spotkań, pracownik – po zawarciu umowy o pracę, osoba zatrudniona w formie umowy cywilno-prawnej – po zawarciu umowy.

3.Treść oświadczenia dla pracowników jednostki, rodziców (opiekunów prawnych) i dzieci stanowi załącznik nr 5 do Standardów.

4.Monitoring i ewaluacja Standardów prowadzona jest w oparciu o analizę dokumentacji wewnętrznej i korespondencji międzyinstytucjonalnej, przepisów prawa, obserwację, analizę ilościową i jakościową zgłoszeń, badania ankietowe, diagnozę czynników ryzyka i chroniących i konsultacje z organami szkoły.

 

Rozdział 11 - Przepisy końcowe

Standardy wchodzą w życie z dniem 01.08.2024 r.